مکان‌های تاریخی اژه

تلوس، موغله

تلوس از دوران باستان تا امروز در محل تقاطع واقع شده است. از‌آنجایی‌که در 35 کیلومتری شمال شرقی فتحیه و 10 کیلومتری جاده اصلی به آنتالیا واقع شده است، می‌توان به‌راحتی از فتحیه به تلوس رفت. پادشاه هیتیی می‌گوید که او کشور تلاوا را فتح کرده است و در‌واقع نام تلوس در زبان لیکیه‌ای «تلاوا» بوده است، باستان‌شناسان ترکیه‌ای توانستند اولین سکونت‌گاه‌های شناخته‌شده در داخل و اطراف تلوس را کشف کنند که قدمت آنها به دوران پیش‌ازتاریخ بر‌می‌گردد. این شهر باستانی مشرف به دره حاصلخیز زانتوس قرار دارد که در ایلیاد هومر به آن اشاره شده است، همچنین نام شخص خاصی به نام اسکایلاکئوس از تلوس ذکر شده است که در نبرد ترویا شجاعانه با یونانیان جنگیده است. امروزه بازدیدکنندگان از تماشای تپه بزرگ آکروپولیس با مقبره‌های صخره‌ای لیکیه‌ای و قلعه قرون وسطایی در بالای آن، که یک «بِیگ» ترک تا قرن نوزدهم در آنجا زندگی می‌کرده است، لذت می‌برند. درست در پایین آکروپلیس می‌توان یکی از بزرگترین استادیوم‌ها را دید که شامل آگورایی با یک استخر در وسط آن است. ساختمان آگورا و دو حمام که هنوز به‌خوبی حفظ شده‌اند در ضلع شمالی آگورا قرار دارند. تنها معبد شناخته شده‌ای که به کرونوس، پدر زئوس اختصاص داده شده نیز در تلوس کشف شده است که احتمالاً مربوط به خدای بومی به نام تارکو است. کلیسای باسیلیکای مسیحی نیز کاوش شده و موزاییک‌های زیبایی در آن کشف شده است. در آخر، تئاتر باستانی را می‌بینید که در کنار کوه آکداغ قرار دارد، کوه عظیمی که دومین قله بلند کوه‌های توروس را تشکیل می‌دهد. هنگام بازدید از تلوس باید به تنگه ساکلیکنت و موزه فتحیه، که مجسمه‌های به‌دست‌آمده از تئاتر در آن به نمایش گذاشته می‌شود، نیز سر بزنید.

آلاباندا، آیدین

شهر باستانی آلاباندا در 50 کیلومتری جنوب آیدین در دره حاصلخیز چینه‌چای، رودخانه مارسیاس در دوران باستان، قرار دارد. این شهر در قرن چهارم پیش از میلاد ساخته شده است. نام آلاباندا از زبان كاریایی گرفته شده است، «آلا» به معنی «اسب» است اما «باندا» می‌تواند به معنی «پیروزی» یا «رقابت» باشد. ویرانه‌های این شهر به‌خوبی حفظ شده‌اند و در میان آنها یک تئاتر زیبا، استحکامات دیواری هلنیستی، معبدی که به آپولو اختصاص داده شده است، یک بولئوتریون و چندین مقبره وجود دارد.

آلیندا، آیدین

شهر باستانی آلیندا در حدود 60 کیلومتری جنوب آیدین و 10 کیلومتری شمال آلاباندا، دقیقاً در حاشیه شهر مدرن کارپوزلو قرار دارد. بنابراین، می‌توانید در یک روز هم از آلاباندا و هم آلیندا دیدن کنید. آلیندا هرگز کاوش نشده است، اما ساختمان‌هایی متعلق به عصر هلنیستی و رومی در آن وجود دارد که به‌خوبی حفظ شده‌اند. ساختمان 3 طبقه آگورا که به‌خوبی حفظ شده و تقریباً سالم مانده بسیار خارق‌العاده است. ویرانه‌های شهر، تئاتر و استحکامات دیواری که به‌خوبی حفظ شده‌اند در دامنه تپه بر فراز ساختمان آگورا وجود دارند.

• آموزون، آیدین
• انطاکیه در میاندر، آیدین

آفرودیسیاس، آیدین

آفرودیسیاس شهری در کاریای باستانی است که به‌طور چشمگیری حفظ شده‌ است. این مکان در 100 کیلومتری شرق آیدین قرار دارد و می‌توانید به‌راحتی از‌طریق آیدین، ازمیر و حتی از آنتالیا برای سفری یک‌روزه به آنجا بروید. این شهر در دوران باستان به خاطر پرستشگاه آفرودیت و مجسمه‌های مرمرش مشهور بوده است. این شهر در زمان امپراطوری روم رونق پیدا کرد، زیرا رومی‌ها ادعا می‌کردند که از تبار آفرودیت و پسرش آینیاس هستند. وجود معادن سنگ مرمر با‌کیفیت در نزدیکی شهر و مجسمه‌سازان شایسته آفرودیسیاس، باعث شد که شهر در دوره امپراطوری روم ثروت و رونق زیادی پیدا کند. قدمت اولین سکونت‌گاه‌های شهر به عصر مس‌سنگی برمی گردد، تپه تئاتر از این دوره تا عصر برنز تپه‌ای باستانی بوده است. این شهر به‌دلیل اینکه از خط ساحلی و دیگر مسیرهای اصلی عصر مدرن دور بوده، مورد سرقت قرار نگرفته است و وقتی باستان‌شناسان آن را در قرن نوزدهم کشف کردند، تقریباً همه ‌چیز دست‌نخورده بود. درطول بیش از 60 سال کاوش‌های گسترده باستان‌شناسان ترکیه و بریتانیا، چندین ساختمان و صدها مجسمه با‌کیفیت کشف شد. این مجسمه‌ها و نقش‌برجسته‌های عالی در محل موزه آفرودیسیاس نمایش داده می‌شوند. مرمت‌های انجام‌شده روی پروپیلاها و معبد سيباستيان، تصور عالی از ظاهر این شهر در گذشته به بازدیدکننده ارائه می‌دهند. تئاتر، آگورا، اودئون - بولئوتریون، حمام‌ها، بزرگترین استادیوم در ترکیه با ظرفیت 30.000 نفر تقریبا سالم هستند. روستای گِیره، که زمانی روی شهر باستانی بنا شده بود، با خانه‌ها و معماری سنتی خود جلوه‌ای زیبا به این منطقه می‌بخشد.

دیدیما، آیدین

معبد دیدیم، دیدیمای باستانی در یِنی‌حصار در 100 کیلومتری آیدین و 160 کیلومتری ازمیر واقع شده است. پروفسور بین در توصیف این معبد می‌گوید «معبد دیدیما به ما یادآوری می‌کند که عظمت معماری فقط منحصر به عصر رومی نیست». در واقع، این معبد عصر هلنیستی سازه‌ای عظیم است و به‌ندرت بنای تاریخی متعلق به این عصر دیده می‌شود که اندازه آن بزرگ‌تر باشد. دیدیما یک شهر نبود، بلکه زیارتگاهی مربوط به شهر بزرگ ساحلی میلتوس بود که قدمت آن به دوران باستان برمی‌گردد؛ دیدیما ازطریق جاده‌ای مقدس به مسافت 17 کیلومتر به میلتوس متصل می‌شد. کاوش‌های باستان‌شناسی نشان می‌دهند که این منطقه در اوایل قرن هشتم پیش از میلاد مرکز پیشگویی بوده‌ است و نام آن مانند آدیما یا سیدیما مربوط به زبان لووی آناتولی است. در قرن سوم پیش از میلاد، آن را یکی از مهم‌ترین مراکز پیشگویی جهان باستان می‌دانستند. این معبد به شیوه ایونی، دورَج‌سُتونی، ساخته شده است، یعنی دو طرف معبد با دو ردیف ستون احاطه شده‌ است. این معبد نوعی سازه منحصر‌به‌فرد است زیرا هیچ ورودی مستقیمی به درون‌خانه (صِلّا) ندارد، اما ورودی توسط دو تونل قابل‌دسترس است و این درون‌خانه، برخلاف درون‌خانه‌های مسقفی که قبلاً می‌دیدیم، هرگز مسقف نشده و معبد دیگری داخل آنتیس (ستون چهارگوش) ساخته شده است تا مجسمه ایزد در آن قرار داده شود. استادیومی که به معبد متصل است نیز کاربرد منحصر‌به‌فردی داشته و وقتی مهمانان منتظر پیشگویی‌های کاهن بودند در این استادیوم پذیرایی می‌شدند.

لاتموس، آیدین (هراکلیا و لاتموس)

لاتموس یا هراکلیا و لاتموس که درست در کنار دریاچه بافا قرار دارد، قبلاً خلیجی در دریای اژه بوده است اما به‌دلیل انباشت آبرفت رودخانه پرپیچ‌وخم در دهانه دریا تبدیل به یک دریاچه شور شده است. لاتموس در 120 کیلومتری موغله و 85 کیلومتری بودروم قرار دارد. همچنین می‌توان از جاده میلاس-سوک با قایق به روستای کاپه‌کِری رفت. یکی از چندین شهر اختصاص‌داده‌شده به هرکول، شهر باستانی، روستای خوش‌منظره کاپه‌کِری با درختان زیتون و کوه عظیم لاتموس در پس‌زمینه، این مکان را به جایی تماشایی و دلپذیر برای گشت‌وگذار تبدیل کرده است. اِندومیون هراکلیا به‌خاطر افسانه‌ای درباره عشقش به الهه ماه به نام سِلِنه مشهور بوده است و ما می‌دانیم که اِندومیون ستاره‌شناسی بود که توانست مدار واقعی ماه را اندازه‌گیری کند. دیوارهای شهر در شرایط بسیار عالی حفظ شده‌اند و تقریباً می‌توان در امتداد همه دیوارها که از دروازه شهر شروع می‌شوند پیاده‌روی کرد. معبد آتنا که مشرف به دریاچه بافا قرار دارد در ارتفاع اولیه خود حفظ شده‌ است. تئاتر و بولئوتریون نیز به‌خوبی حفظ شده‌اند. باید کمی وقت بگذارید و یک راهنمای محلی از روستا استخدام کنید تا از نقاشی‌های دیواری دوران پیش‌ازتاریخ که به‌وفور در اطراف شهر و البته در فواصل زیاد وجود دارند، دیدن کنید.

مگنسیا در میاندر، آیدین

مانیسای امروزی یکی از دو شهر مشهور باستانی مگنسیا است، اما شهر دیگر با ویرانه‌ها و چشم‌اندازهای زیبا در دره میاندر قرار دارد. مگنسیا در میاندر در 35 کیلومتری آیدین قرار دارد و از جاده اصلی به سوک به‌راحتی قابل دسترسی است. بنا‌به روایت یونانی، مگنسیا در میاندر توسط استعمارگران قبیله مگنتس که از تسالی وارد آناتولی شده بودند، تأسیس شد. به گفته هومر، آنها به‌عنوان بخشی از نیروهای یونانی به رهبری آگاممنون در جنگ تروآ شرکت کردند. ایزد اصلی این شهر آرتمیس بود و معبد زیبایی به‌شیوه ایونی برای آرتمیس ساخته شده که پذیرای بازدیدکنندگان است. با تشکر از کاوش‌های باستان‌شناسان ترکیه‌ که بیشتر بخش‌های شهر، از‌جمله تئاتر، استادیوم، حمام و خیابان اصلی شهر را کشف کردند.

میلتوس (شهر پیشرو در پیمان ایونیان)، آیدین

میلتوس در حدود 85 کیلومتری آیدین و 35 کیلومتری سوک، در دره‌ای پر‌پیچ‌و‌خم واقع شده است. در سفری یک‌روزه می‌توان از پریه‌نه، میلتوس و دیدیما بازدید کرد، زیرا هر سه شهر نزدیک به یکدیگر قرار دارند. میلتوس در دوران باستان از‌‌نظر سیاسی و اقتصادی یکی از شهرهای بزرگ ساحلی بوده است، در‌واقع در اوایل عمر خود قدرتمندترین شهر ایونیا محسوب می‌شد. طبق منابع باستانی، آنها بیش از 90 مستعمره از‌جمله سینوپ و آمیسوس را در امتداد دریای اژه و دریای سیاه تأسیس کردند. دستاوردهای درخشان فکری به دنبال این ثروت و شکوفایی به‌وجود آمد، تالس، آناکسیماندر و آناکسیماندروس اولین فیلسوفان طبیعی جهان باستان محسوب می‌شوند. تالس، برای اولین بار، صرفاً به‌دلیل کنجکاوی و نیازهای عملی روزمره، پدیده‌های طبیعی را مطالعه می‌کرد. پیروان او آناکسیماندر و آناکسیماندروس سعی کردند همه چیز را با مشاهده طبیعت، و نه پذیرفتن آن به‌عنوان کار خدایان بت‌پرستان، توضیح دهند. علم مدرن امروزی می‌پذیرد که میلتوس زادگاه علم و فلسفه مدرن است. در پایان قرن سوم پیش از میلاد، گل‌ولای دره میاندر باعث از بین رفتن بندرهای میلتوس شد و امروزه بازدید‌کنندگان فقط می‌توانند مزارع وسیع اطراف شهر را ببیند. از‌آنجایی‌که این شهر در دوره‌های هلنیستی و رومی به‌طور کامل بازسازی شده است، بخش ناچیزی از شهر بزرگ باستانی باقی مانده است. هنوز هم می‌توان طرح مشبک شهر یا طرح هیپودامیک را مشاهده کرد که توسط هیپوداموس اهل میلتوس اجرا شده است. تئاتر بزرگ میلتوس هنگام ورود به شهر نمایان است و به‌طرز شگفت‌انگیزی به‌خوبی حفظ شده است. آگورا، ایوان‌های ستون‌دار (استوا) نیمه مرمت‌شده، دلفینیون، حمام‌های رومی و ترکی، بولئوتریون، مسجد الیاس بِیگ و حمام‌های فائوستینا برخی از سازه‌های میلتوس هستند.

• موئوس، آیدین
• نوشِن، آیدین

نیسا، آیدین

نیسا یکی دیگر از شهرهای باستانی حیرت‌انگیز است که در دره میاندر قرار دارد. این شهر در 30 کیلومتری آیدین، در سلطان‌حصار، در جاده اصلی آیدین به دنیزلی واقع شده است. کوه شگفت‌انگیز مِسُوگیس در پشت نیسا، جلوه‌ای تماشایی به شهر می‌بخشد. در اساطیر، دیونیسوس، خدای شراب، در نیسا یا نیسّا متولد شده است، بنابراین بسیاری از شهرهای جهان که در آنها زراعت انگور وجود داشت چنین نام‌گذاری شدند. نام «نیسا» در ایلیاد هومر نیز ذکر شده است، که به قهرمانی به نام لیکورگوس اشاره دارد «که زمانی دایه‌های دیونیسوس شیفته شراب را بر فراز کوه‌های مقدس نیسا هدایت می‌کرد». این شهر در قرن سوم پیش از میلاد توسط آنتیوخوس یکم ملقب به سوتر (نجات‌دهنده) تأسیس شد و این شهر را به نام همسرش نیسا نام‌گذ‌‌اری کرد. به‌لطف کاوش‌های باستان‌شناسی اخیر، چیزهای زیادی برای دیدن در نیسا وجود دارد، به‌ویژه تئاتر بزرگ، آگورا، ایوان‌های ستون‌دار، حمام‌ها، تونل آب و قنات‌ها هنوز به‌خوبی حفظ شده‌اند. باغ‌های زیتون که در اطراف شهر وجود دارند، چیزهای زیادی به چشم‌انداز شهر می‌افزایند.

پریه‌نه، آیدین

پریه‌نه در 65 کیلومتری غرب آیدین و تنها 15 کیلومتری سوک قرار دارد. این شهر به‌دلیل روند انباشت گل‌ولای در دره میاندر، حداقل دو بار در‌طول تاریخ مکان خود را تغییر داده است. شهر فعلی در قرن چهارم پیش از میلاد در اینجا تأسیس شده است و مکان سابق آن همچنان به‌صورت رمز‌و‌راز مدفون در جایی در زیر دره پرپیچ‌و‌خم باقی مانده است. گرچه پریه‌نه به اندازه میلتوس یا اِفِسوس در ایونیا مهم نبود، اما میزبانی جلسات پانیونیون را به‌عهده داشت که امتیازی استثنایی برای شهر محسوب می‌شد. پانیونیون سازمانی سیاسی بود که ایونی‌ها در آنجا ملاقات می‌کردند تا درباره مسائل مربوط به ایونی بحث کنند و آنها همیشه در قلمرو پریه‌نه گردهم جمع می‌شدند. یکی از هفت حکیم دوران باستان به نام بایاس، وکیل مشهوری که به‌خاطر توصیه‌های ارزشمندش شهرت داشت، اهل پریه‌نه بود. امروزه، بازدیدکنندگان پریه‌نه شاهد شهری کاملاً هلنیستی هستند، برخلاف بسیاری از شهرهای دیگر، در عصر رومی در ساخت بناهای این شهر ازنظر اندازه زیاده روی نشده است و مانند 2500 سال پیش حفظ شده است. در این شهر بهترین نوع طراحی تئاتر باستانی که به‌خوبی حفظ شده است و همچنین بهترین طراحی معبد ایونی که به آتنا اختصاص دارد، دیده می‌شود. دیوارهای شهر، آگورا، پرتانیون (اتاق شورا) و بازار ماهی و گوشت همگی در شرایط عالی هستند. همچنین خانه‌های «اُیکوس» مربوط به عصر هلنیستی و طرح مشبک شهری باشکوهی را می‌توان مشاهده کرد. اگر به‌طرف استحکامات دیواری که به‌خوبی حفظ شده‌اند پایین بیایید، می‌توانید از ژیمنازیوم در قسمت پایین‌تر نیز دیدن کنید. کوه میکله، که شهر را در برگرفته، منظره‌ای شگفت‌انگیز ایجاد می‌کند.

• سیزیکوس، بالیکسیر
• ایجوس‌پوتامی، چاناک‌کاله

کنیدوس، موغله

کنیدوس یکی از جذاب‌ترین مکان‌های ترکیه است که در شبه‌جزیره داتچا قرار دارد و دریای اژه را از دریای مدیترانه، در حدود 100 کیلومتری غرب تفریحگاه مارماریس جدا می‌کند. همچنین، در مسیرهای «سفر آبی» قرار دارد که با کشتی‌های تفریحی چوبی سنتی ترک ساخته شده است. کنیدوس شهری کاریایی است و کنیدوس باستانی در نزدیکی داتچا کاوش شده است. معلوم است که این شهر برای کسب ثروت از‌طریق تجارت دریایی به مکان فعلی خود نقل مکان کرده بوده است. کنیدوس در دوران باستان در سرتاسر جهان مشهور بود، زیرا اولین مجسمه برهنه افرودیت که توسط پرکسیتلیز معروف ساخته شده بود در این شهر قرار داشت. تاکنون تمام تلاش‌ها برای یافتن این مجسمه بی‌نتیجه مانده است. یکی دیگر از دلایل شهرت کنیدوس به‌خاطر معمار سوستراتوس طراح فانوس دریایی اسکندریه، یکی از شگفتی‌های جهان باستان، بوده است. امروزه، بازدیدکنندگان کنیدوس می‌توانند معبد آفرودیت، آگورا، دو بندر، تئاتر، ساعت آفتابی و چندین ساختمان مربوط به دوران باستان را ببینند. شنا کردن در ویرانه‌های بندر قدیمی بسیار سرگرم‌کننده است.

کاریاندا - کادیاندا، موغله (کادیاندا)

کادیاندا شهری باستانی با موقعیتی زیبا در میان جنگل‌های کاج، بالاتر از روستای خوش‌منظره اوزوملو است که در سال‌های اخیر مشهور شده است. این شهر در 20 کیلومتری شمال فتحیه قرار دارد و از‌طریق جاده‌ای مناسب قابل دسترس است. کادیاندا شهری لیکیه‌ای بوده است و مقبره‌های لیکیه‌ای گواهی بر این امر هستند، مخصوصاً مقبره‌‌ای را که نقش‌‌برجسته دارد باید حتماً ببینید. این شهر به‌‌خوبی حفظ شده است و به‌ویژه مقبره‌ها، آگورا، استادیوم و تئاتر هنوز از ظاهر خوبی برخوردار هستند.

• کراموس، موغله

یوروموس، موغله

یوروموس در 29 کیلومتری غرب میلاس، درست در کنار جاده اصلی که از میلاس به سوک منتهی می‌شود واقع شده است. این شهر یکی از مهم‌ترین شهرهای کاریا محسوب می‌شود و معبد تقریباً سالم زئوس در یوروموس بازدید از این شهر را ضروری می‌کند. این معبد به شیوه کورینتی ساخته شده است و تقریباً همه ستون‌های آن هنوز پابرجا هستند و کتیبه‌های مفیدی دارند. علاوه‌بر معبد، همچنین تئاتر، آگورا و چندین بنای دیگر در کاوش‌های باستان‌شناسی اخیر در یوروموس کشف شده‌اند.

هالیکارناسوس (خانه عجایب جهان باستان: آرامگاه هالیکارناسوس)، موغله

دو حرف «ss» در نام هالیکارناسوس نشان می‌دهد که این شهر بیشتر ریشه لووی دارد تا یونانی. تا قرن پنجم پیش از میلاد شهر مایلاسا پایتخت کاریا بود، وقتی پادشاهان مایلاسا تصمیم گرفتند از تجارت دریایی که در‌حال پیشرفت بود سود بیشتری کسب کنند، پایتخت خود را به هالیکارناسوس منتقل کردند و این شهر از آن زمان به‌بعد به پایتخت کاریا تبدیل شد. هرودوت، تاریخ‌نگار مشهور، اهل هالیکارناسوس است و همچنین پادشاه ماسول، که همسرش، ملکه آرتمیس، دستور داد مقبره‌ای بزرگ به احترامش ساخته شود، که یکی از شگفتی‌های جهان باستان به‌شمار می‌رود. وقتی ماسول درگذشت، همسرش آرتمیس به‌عنوان متحد پارس‌ها قدرت را به‌دست گرفت و دوران سختی را برای یونانیان رقم زد. پس از شکست پارس‌ها، خواهر او، ملکه آدا از‌سوی اسکندر کبیر به‌عنوان جانشین تعیین شد. شوالیه‌های سنت جان بزرگترین قلعه صلیبیون در مدیترانه را در اینجا بنا کردند و این شهر به پطرُس رسول اختصاص یافت و پترونیوم نام گرفت که بعد از اشغال توسط ترک‌ها به بودروم تبدیل شد. نویسنده و تاریخ‌نگار مشهور ترک، هالیکارناس بالیکسیسی، که ماهیگیر هالیکارناسوس بود به بودروم تبعید شد، او «سفر آبی» را معرفی کرد که به معنای تعطیلات دریایی در کشتی‌های تفریحی سنتی چوبی بودروم است و بودروم در سراسر جهان مشهور شد. لاشه کشتی‌های غرق‌شده که در امتداد مدیترانه کاوش شده‌اند نیز در این قلعه به نمایش گذاشته می‌شوند و این قلعه به بزرگترین موزه باستان‌شناسی زیر آب در جهان تبدیل شده است.

کانوس، موغله

به گفته هرودوت، تاریخ‌نگار اهل هالیکارناسوس، «هارپاگ از کاریا، کائونیسیان و لیکیه عبور کرد. از این متن می‌فهمیم که گرچه کانوس در مرز لیکیه و کاریا قرار داشت، اما تا حدودی جداگانه ذکر شده است. دالیان در ساحل رودخانه دالیان، یا همان چالبیس باستانی، قرار دارد که دریاچه کویجی‌قیز را به مدیترانه متصل می‌کند. طی قایق‌سواری کوتاهی در امتداد رودخانه به مکان دوست‌داشتنی شهر باستانی کاریایی یعنی کانوس می‌رسید. آگورا که در نزدیکی بندر واقع شده دارای ایوان ستون‌دار هلنیستی، زیارتگاه آفرودیت اوپلویا و نیمفیون است و مرکز مهم شهر به‌شمار می‌رفته است. کتیبه‌های یکی از دیوارهای نیمفیون حاوی قوانین و مقررات گمرکی است که ایده‌های خوبی درباره وضعیت اقتصادی شهر در قرن دوم ارائه می‌دهد. حمام، تئاتر و سکوی اندازه‌گیری رومی در تراس فوقانی مشرف به شهر قرار دارند. کاوش‌های باستان‌شناسی اخیر لایه‌های اولیه ساخت‌وساز را در زیر این تراس نشان می‌دهند. همچنین باید از ساحلی که محل تلاقی رودخانه با دریای مدیترانه است دیدن کنید. این ساحل یکی از مکان‌های شناخته‌شده‌ای است که لاک‌پشت‌های دریایی سرگنده غول‌پیکر یا کارِتا‌کارِتا در‌طول تابستان تخم‌گذاری می‌کنند.

کایاکوی، موغله (کارمیلاسوس – لویسی)

کارمیلاوسوس باستانی، که در قرون‌وسطی به آن لویسی گفته می‌شد و امروز به آن کایاکوی گفته می‌شود، روستایی خالی از سکنه است که در سال 1923 پس از تبادل جمعیت بین ترکیه و یونان متروک شد. ظرف 30 دقیقه می‌توانید از فتحیه به کایاکوی برسید. اگرچه به‌غیر از چند مقبره صخره‌ای لیکیه‌ای، چیز زیادی از این شهر باستانی باقی نمانده است، اما شهر یونانی که در سال 1923 متروک شد، تقریباً سالم باقی مانده است. قدم زدن در میان خیابان‌های سنگ‌فرش‌شده کایاکوی به شما احساس غم‌واندوه می‌دهد، زیرا این خیابان‌ها شاهد فاجعه جنگ جهانی اول بوده‌اند. خانه‌ها معمولاً با رنگ‌های آبی و قرمز رنگ‌آمیزی می‌شوند، تقریباً در هر خانه یک سیسترن وجود دارد،همچنین یک ساختمان بزرگ مدرسه، دو کلیسای بزرگ و چند عبادتگاه کوچک نیز وجود دارد. اگر وقت دارید، بهتر است از مسیر جاده لیکیه که از کایاکوی به الودنیز می‌رسد بروید.

لابرائوندا، موغله

لابرائوندا تنها 16 کیلومتر با میلاس فاصله دارد، اما وسایل حمل‌و‌نقل محلی ندارد، پس باید تا شهر رانندگی کنید. ساختار صخره‌ای خاص این منطقه به زیبایی چشم‌انداز آن می‌افزاید و شهر باستانی واقعاً به‌خوبی حفظ شده است. این مکان احتمالاً شهر نبوده، بلکه زیارتگاهی برای حاکمان کاریان بوده است. هرودوتِ تاریخ‌نگار در قرن پنجم پیش از میلاد نام شهر را در رابطه با شورش علیه پارسیان ذکر کرده ‌است. این منطقه به خدای زئوس لابرائوندایی اختصاص داشت، لابریز به معنی «تبر دولبه» نماد کاریایی زئوس است؛ پرستش زئوس از قرن پنجم پیش از میلاد تا دوران مسیحیت در لابرائوندا رواج داشت. پیش‌بخاری‌ها، فواره‌ها، معبد و مقبره‌های مسقف که در شرایط عالی حفظ شده‌اند، ارزش دیدن را دارند.

• میندوس، موغله

اوئوناندا، موغله

اوئوناندا در حدود 60 کیلومتری شمال شرقی فتحیه، نزدیک روستای اینسیلایلر واقع شده است. مسیر شیب‌داری از روستا به‌سمت شهر باستانی منهتی می‌شود و هیچ جاده‌ای برای بالا رفتن اتومبیل وجود ندارد، پس بازدید‌کنندگان باید خود را برای پیاده‌روی آماده کنند. این شهر در جنگل‌ زیبای کاج سیاه قرار دارد و چون در ارتفاع بالایی واقع شده است، در‌طول زمستان ممکن است هوا سرد و برفی باشد. نام شهر ریشه در زبان آناتولی-لووی دارد که از «ویانواندا» به «اوینوآندا» تبدیل شده است و هر دو به معنی کشور شراب هستند. این شهر دارای استحکامات دیواری شگفت‌انگیز، آگورا، چندین معبد و ساختمان‌های عمومی است. شاید کتیبه‌های دیوژن اوئوناندا یکی از جالب‌ترین یافته‌های این شهر باشند. او از پیروان مکتب اپیکور در قرن دوم عصر حاضر بود که خلاصه‌ای از فلسفه اپیکور را در دیوار رواق در اُئه‌نواندا حکاکی کرد. بخش‌های به‌جای‌مانده منبع مهمی برای فلسفه اپیکور هستند. این کتیبه، که به زبان یونانی نوشته شده است، آموزه‌های اپیکور را در فیزیک، معرفت‌شناسی و اخلاق شرح می‌دهد. در‌اصل طول کلمات در حدود 25,000 بود و 260 متر مربع از فضای دیوار را پر می‌کرد.

پینارا، موغله

پینارا در حدود 50 کیلومتری شرق فتحیه واقع شده است و می‌توانید از جاده ساحلی اصلی یا از اولودنیز از‌طریق سیدما از مسیر خوش‌منظره مشرف به مدیترانه به آنجا بروید. نام این شهر به زبان لیکیه‌ای پلینی است و معنی آن در هر دو زبان «گرد» است که به‌خاطر صخره گردی که در پشت شهر وجود دارد انتخاب شده است. پانداروس، قهرمانی که نام او در ایلیاد در‌طول جنگ تروآ ذکر شده از اهالی پینارا است. این شهر در جنگل زیبایی قرار دارد که لذت این بازدید را دوچندان می‌کند. تئاتر تقریباً سالم است و صدها مقبره صخره‌ای لیکیه‌ای وجود دارد که بعضی دارای نقش‌برجسته هستند و روی دیوارهای جانبی یکی از آنها نقش‌برجسته‌های شهر وجود دارد. صخره گرد پشت شهر مملو از مقبره‌های سنگی لیکیه‌ای نوع «کبوتر» است و در ضلع غربی آن چندین مقبره از نوع خانه و معبد وجود دارد. آگورا، چندین معبد و خیابان‌هایی با ستون‌های ردیفی در منطقه اصلی شهر دیده می‌شوند.

استراتونیکیا، موغله

استراتونیکیا در 50 کیلومتری شرق موغله، پایتخت استانی منطقه، در نزدیکی روستای اسکی‌حصار واقع شده است. طبق منابع تاریخی، آنتیوخوس در قرن سوم پیش از میلاد این شهر را به‌خاطر همسرش استراتونیک تأسیس‌ کرد. دروازه شهر، آگورا، بولئوتریون و مقبره‌هایی که به‌‌خوبی حفظ شده‌اند در شهر دیده می‌شوند. خانه‌های روستای قدیمی اسکی‌حصار نیز تا حد زیادی به زیبایی شهر می‌افزایند.

تِلمسوس، موغله

تِلمسوس، شهر تفریحی مدرن فتحیه، آخرین شهر بزرگ لیکیه‌ای در غرب است که قبل از سرزمین کاریا قرار دارد. امروزه، شهر مدرن درست روی ویرانه‌های شهر باستان ساخته شده است و بسیاری از ویرانه‌ها در زیر شهر مدرن فتحیه دفن شده‌ا‌‌ند. با‌این‌حال، معبدهای لیکیه‌ای نوع خانه و مقبره بسیار باشکوه هستند و معبد مقبره پادشاه آمینتاس، شاهکاری از معماری مقبره‌ای لیکیه‌ای است. در سال 1993، تئاتر باستانی نیز در داخل شهر کشف شد.

آیگای، مانیسا

بااینکه خیلی کم از آیگای دیدن می‌شود، اما شهر باستانی شگفت‌انگیزی است که در شمال دریای اژه، 50 کیلومتری شمال مانیسا و 50 کیلومتری جنوب پرگامون قرار دارد. آیگای یکی از شهرهای اسقف‌نشین در آئولیس بوده است. هرودوت و استرابو از آیگای به‌عنوان یکی از اعضای اتحادیهٔ دوازده شهر آئولیس یاد می‌کنند. این شهر، همچنین پرستشگاه مهم آپولو بود. درخشان‌ترین دوران آیگای، دوره حاکمیت سلسله اتالیه بود که در‌طول قرون سوم و دوم پیش از میلاد از‌طریق شهر مجاور پرگامون حکومت می‌کرد. این مکان در ارتفاع نسبتاً بلندی در بالای کوه گان قرار دارد که بخشی از رشته کوه یانت است. موقعیت شهر برای پیاده‌روی بسیار عالی است و چشم‌انداز فوق‌العاده‌ای دارد. با کاوش‌های باستان‌شناسی انجام‌شده، یافته‌های جالبی مانند خیابان‌های باستانی، ساختمان آگورا و چند مقبره از زیر خاک بیرون آورده شده است که دیدنی هستند.

ساردیس (پایتخت لیدیه)، مانیسا

ساردِس یا ساردیس در گدیز، دره باستانی هرموس در 80 کیلومتری شرق ازمیر، در جاده اصلی آنکارا، در روستای سارت واقع شده است. در‌طول قرن ششم پیش از میلاد، ساردیس شهر باستانی مهم و پایتخت پادشاهی لیدیه بود. موقعیت استراتژیک این شهر، آن را به مرکز ارتباط بین مناطق داخلی آناتولی و اژه تبدیل کرده است. کرزوس، حاکم لیدیه، آخرین پادشاه لیدیه، هزینه ساخت معبد آرتمیس را پرداخت کرد و این معبد به یکی از عجایب هفتگانه جهان باستان تبدیل شد. در سال 656 پیش از میلاد، پارسیان بر پادشاهی لیدی غلبه کردند و این شهر اهمیت خود را از دست داد. ساردیس ابتدا اَرگی روی تپه بود که پادشاهان لیدیه در آن زندگی می‌کردند، این شهر به شهرکی در بخش پایین‌تر توسعه یافت که در کرانه رودخانه پاکتولوس قرار داشت و محل زندگی شهروندان عادی بود و شهر فوقانی به قصر، خانواده سلطنتی و شهروندان تعلق داشت. مردم لیدیه اولین کسانی بودند که سیستم پولی که امروزه می‌بینیم را کشف کردند. رودخانه پاکتولوس که دارای معادن غنی طلا است، باعث ثروتمند شدن مردم لیدیه شد؛ از‌این‌رو اصطلاح «ثروتمند همچون کرزوس» برای نشان دادن ثروت بزرگ به کار می‌رود. امروز این شهر در دو طرف جاده مدرن قرار دارد. در قسمت شمالی یک ژیمنازیوم و کنیسه باشکوه و در قسمت جنوبی معبد بزرگ آرتمیس و کلیسای متصل به آن وجود دارد. همچنین، ساردیس یکی از 7 کلیسای آسیای صغیر است که یوحنا به آنها نامه نوشت.

• استراتونیکیا، مانیسا
• آلیانوی، ازمیر
• آپولونیا، ازمیر
• آتارنئوس، ازمیر
• كولوفون، ازمیر

كولوفون، شهر باستانی ایونی، در حدود 25 کیلومتری شمال غربی اِفِسوس واقع شده است. این شهر از قرن هشتم تا پنجم پیش از میلاد شهری تجاری و درحال ترقی بود و بندر آن در نوشِن قرار داشت. شهرت کلوفون به‌خاطر سواره‌نظامش، تجملاتش و تولید رُزین بود. این شهر زادگاه فیلسوف گزنوفانس و خانه شاعر آنتیماخوس بوده است. فقط چند زیربنای مربوط به قرن چهارم - سوم در این شهر باستانی محصور دیده می‌شود که در قسمت‌های پلکانی دره‌ای حاصلخیز بالا می‌رود.

• سایم، ازمیر

اِفِسوس (خانه عجایب جهان باستان: معبد آرتمیس)، ازمیر

پادشاهی عصر برنز آرزاوا پایتختی به نام آپاساس داشت که در هزاره اول به اِفِسوس تغییر یافت. اِفِسوس در 70 کیلومتری جنوب ازمیر، در نزدیکی شهر مدرن سلجوق واقع شده است. با کاوش‌های باستان‌شناسی اخیر که در تپه اَیاسلوک انجام شده، آثاری از این شهر عصر برنزی و همچنین سکونت‌گاه میسنی‌ها در همان تپه کشف شده است. با کاوش‌های باستان‌شناسی بیشتری که در دره کوچک پر پیچ‌و‌خم انجام شد، شهرکی نوسنگی در اِفِسوس از زیر خاک بیرون آورده شد. شهر باستانی اِفِسوس در اطراف معبد آرتمیس، زیر شهر مدرن سلجوقی ساخته شده است. آرتمیس اِفِسوس نواده مستقیم الهه مادر آناتولی بود و او را آرتمیس اِفِسوسی می‌نامیدند، که کاملاً متفاوت از آرتمیس یونانی، ایزدبانوی شکار و دختر زئوس است. قدمت قدیمی‌ترین معبد به قرن هشتم پیش از میلاد بی‌می‌گردد و حداقل سه بار دیگر بازسازی شد و سرانجام معبدی که در قرن 4 پیش از میلاد ساخته شد به‌عنوان یکی از عجایب جهان باستان معرفی گردید. این شهر باستانی احتمالاً در‌طول قرن اول پیش از میلاد، به‌دلیل انباشت گل‌ولای رودخانه کایستروس به مکان فعلی خود منتقل شده است. وقتی آگوستوس خود را به‌عنوان امپراطور روم معرفی کرد و اِفِسوس به پایتخت آسیایی رومی‌ها تبدیل شد، این شهر جدید رشد زیادی کرد و تقریباً 1000 سال از شکوه و عظمت آن سرشار بود، تا اینکه رودخانه کوچک پرپیچ‌و‌خم کیستروس، بنادر اِفِسوس جدید را نیز با گل‌ولای پوشاند. مؤسسه باستان‌شناسی اتریش بیش از 120 سال است که این شهر را کاوش می‌کند و چندین اثر نیز مرمت شده‌اند. تئاتر با ظرفیت30.000 صندلی، بزرگترین تئاتر در ترکیه است. خیابان های مرمر، کتابخانه سِلسوس، دروازه آگورا، معبد هادران و خانه‌های تراس‌دار، آثاری هستند به‌طور فوق‌العاده در اِفِسوس مرمت و حفاظت شده‌اند. حمام‌ها، ژیمنازیوم‌ها، آگوراهای شهری و دولتی در شرایط عالی حفظ شده‌اند. یک روز کامل در اِفِسوس برای دیدن کل شهر کافی نیست. خانه مریم مقدس در همان نزدیکی و کلیسا و مقبره یوحنا از مکان‌های زیارتی این شهر هستند. موزه سلجوقی شامل آثار شگفت‌انگیزی از اِفِسوس و اطراف آن است.

• اِریترا، ازمیر
• گامبریون، ازمیر
• گرینیون، ازمیر

کلازُمِنای، ازمیر

کلازُمِنای در اورلای امروزی، در حدود 45 کیلومتری غرب ازمیر واقع شده است. این شهر در سرزمین اصلی نزدیک به شبه جزیره اِریترا تأسیس شد و بخشی از اتحادیهٔ دوازده شهر ایونیا شد و به‌خاطر تابوت‌دان‌های سفالی نقاشی‌شده خود که قدمت‌شان به قرن ششم پیش از میلاد باز می‌گردد، شهرت زیادی پیدا کرد. بعدها، ساکنان این شهر که از دست‌اندازی‌ها و تجاوزهای پارسیان نگران بودند، شهر را به جزیره‌ای در 400 یاردی ساحل منتقل کردند. اسکندر کبیر اسکله‌ای ساخت تا جزیره را به سرزمین اصلی متصل کند. امروزه، این شهر باستانی با باغ‌های زیتون احاطه شده‌ است و می‌توانید از دستگاه باستانی استخراج روغن زیتون در شهر دیدن کنید. بسیاری از آثار کلازُمِنای در موزه ازمیر به نمایش گذاشته شده‌اند.

• لِبیدوس، ازمیر

لیمان‌تپه، ازمیر

وقتی کاوش‌های باستان‌شناسی در لیمان‌تپه آغاز شد، دیوارهای استحکامات به‌جای‌مانده از عصر برنز مردم را به فکر تمدن بزرگ دیگری در امتداد دریای اژه مانند ترویا انداخت. لیمان‌تپه در 45 کیلومتری غرب ازمیر، در اورلا قرار دارد. این مکان که قدمت آن به عصر برنز بازمی‌گردد در منطقه شهرنشین شهر ساحلی اورلا در نزدیکی ازمیر در غرب ترکیه واقع شده است. لیمان‌تپه سکونت‌گاهی بندری بوده است که از هزاره چهارم دارای سکنه شد و ظاهراً مجهز به دیوار استحکاماتی است که تا حدی در امتداد ساحل دریا به زیر آب رفته و به مرور زمان به‌طور چشمگیری تغییر شکل داده است، لیمانتپه یکی از قدیمی‌ترین بندرهای مصنوعی شناخته‌شده در دریای اژه است.

کاوش‌های باستان‌شناسی از سال 1979 به‌طور همزمان در خشکی و زیر آب توسط یک تیم بین‌المللی ادامه داشته است و بسیاری از آثار کشف‌شده در‌حال‌حاضر در موزه باستان‌شناسی ازمیر به نمایش گذاشته شده‌اند. این شهر در نزدیکی کلازُمِنای قرار دارد اما از آن جدا است، از عصر آهن تبدیل به سکونت‌گاه شد و در‌طول تاریخ چندین بار در همان منطقه بین سرزمین اصلی و جزیره کارانتینا در آن‌سوی سواحل خود تغییر مکان داد.

مِتروپولیس، ازمیر

شهر باستانی متروپولیس، که یکی از کمیاب‌ترین و با‌ارزش‌ترین گنجینه‌های باستان‌شناسی ترکیه است، در ینی‌کوی 45 کیلومتری شرق ازمیر واقع شده است. شهر باستانی متروپولیس که در بالای تپه‌ای بین روستاهای ینی‌کوی و اوزبی در غرب دشت توربالی قرار دارد، در قرن سوم پیش از میلاد توسط لوسیماخوس تأسیس شد. در دوره هلنیستی، شهر به وسیله استحکامات دیواری باشکوهی احاطه شده بود. معبدی به نام آرِس، خدای جنگ و همچنین بناهای عظیم عمومی مانند ایوان ستون‌دار و تئاتر نیز در این شهر ساخته شد. همچنین، متروپولیس در دوره هلنیستی مرکز مجسمه‌سازی بود و مجسمه‌های با‌‌کیفیتی در آن تولید می‌شد. آتریوم (میان‌تالار)، خانه رومی، معابد زئوس و دوازده خدا از زمان امپراتوری روم باقی مانده‌اند. «متروپولیس» به معنی «شهر الهه مادر» است و مجسمه‌ای از الهه مادر، مِتِر‌گالسیا، که نام شهر از او گرفته شده است، در کاوش‌های باستان‌شناسی آغوزدِره پیدا شد. در‌طول دوره بیزانس، این شهر به مرکز اُسقُف‌نشین تبدیل شد.

پرگامون، ازمیر

پرگامون، پادشاهی بزرگ عصر هلنیستی، مرکز سیاسی و فکری منطقه اژه بود. پرگامون در شهر مدرن برگاما، حدود 115 کیلومتری شمال ازمیر واقع شده است. تحقیقات انجام‌شده در این ناحیه نشان می‌دهد که این قدمت سکونت‌گاه‌ به دوران پیش‌ازتاریخ باز‌می‌گردد. با‌این‌حال، در قرن چهارم پیش از میلاد در زمان حکومت فیلتایروس و آتالوس که پس ازاو به‌عنوان پادشاه تعیین شده بود، این شهر به پایتخت بزرگ پادشاهی تبدیل شد. پادشاهی پرگامون را پادشاهی اتالیه نیز می‌نامند. پرگامون به‌ویژه در قرن سوم پیش از میلاد، در دوران حکومت ایومنس تقریباً کل منطقه اژه را کنترل می‌کرد. این شهر نه‌تنها از‌نظر سیاسی قدرتمند بود، بلکه در نتیجه شکوفایی فکری‌شان توانستند کاغذ پرگامون را اختراع کنند و کتابخانه پرگامون (کاغذ پوستی) که در مجموع تقریباً 200000 جلد کتاب داشت با کتابخانه اسکندریه رقابت می‌کرد. اسکلپیون در این شهر یکی از بزرگترین مراکز شفا در جهان باستان بوده است. آتالوس سوم، آخرین پادشاه پرگامون، پادشاهی خود را به روم واگذار کرد و استیلای روم بر آسیای صغیر از‌طریق پرگامون آغاز شد. این شهر در‌طول دوره امپراطوری روم و بیزانس به مرکز مهمی تبدیل شد و یکی از 7 شهری بود که یوحنا نامه‌هایش را در خطاب به آنها می‌نوشت. از این شهر می‌توان در دو بخش بازدید کرد، آکروپولیس و قسمت پایینی شهر. آکروپولیس مطابق با مدل معمول آناتولی ساخته شده است که هم در ترویا و هم در هاتوسا دیده می‌شود و تپه‌ای کاملاً محافظت‌شده است که با استحکامات دیواری احاطه شده و دارای کاخ‌های سلطنتی و همچنین نیازهای اساسی این کاخ‌ها مانند مخازن و سیسترن است. محراب زئوس یکی از بزرگترین پروژه‌های عصر هلنیستی است که به افتخار پیروزی پرگامون بر گُل‌ها ساخته شده است و در موزه برلین نگهداری می‌شود. معبد تراژان یکی دیگر از سازه‌های عظیم‌الجثه در تپه آکروپولیس است که قدمت آن به عصر رومی بازمی‌گردد. بازدیدکنندگان باید تمام روز را از آکروپولیس تا شهر مدرن برگاما پیاده‌روی کنند و کل شهر را که در دامنه تپه قرار دارد ببینند. همچنین، تالار سرخ در حاشیه برگاما بنای یادبودی است که حتماً باید از آن دیدن کنید. شاید اگر قبل از بازدید از بیمارستان اسکالپیا که به‌‌خوبی حفظ شده است، ابتدا از موزه برگاما دیدن کنید چیزهای زیادی به تجربه شما از این سفر اضافه شود.

• پرپرن، ازمیر

فوکایا، ازمیر

اگر به مارسِی بروید، در ورودی تالار شهر نقاشی یک فُک دریایی را خواهید دید. فوکایا احتمالاً به معنای فُک بوده است و نام شهر از آن گرفته شده است و مارسی در فرانسه امروزی یکی از چندین مستعمره این شهر بوده است. این شهر در ایونیا واقع شده است، اما کاوش‌های باستان‌شناسی صورت‌گرفته نشان می‌دهند که مانند بسیاری دیگر از شهرهای ایونی، قدمت سکونت‌‎گاه اولیه به عصر برنز برمی‌گردد. نام امروزی شهر فوچا است؛ شهری که در حدود 70 کیلومتری شمال غربی ازمیر واقع شده است. فوکایا در مراحل اولیه یعنی در قرن نهم پیش از میلاد یکی از مهم‌ترین سکونتگاه‌های ایونیا بود. علاوه‌بر‌این، اقوام فوکایایی به‌عنوان یکی از اولین کسانی شناخته می‌شوند که در ایونیا با استفاده از مخلوط طبیعی طلا و نقره سکه‌های «الکترون» ضرب می‌کردند. شهر باستانی فوکایا و شهر مدرن فوچا دقیقاً در یک محل هستند، بنابراین می‌توان هم‌زمان از قلعه، ویرانه‌های باستانی و شهر دوست‌داشتنی مدرن فوچا لذت برد. سفر با قایق در اطراف فوچا شما را به آب‌های فوق‌العاده زلالی می‌برد که در آن فوک‌ها همچنان وجود دارند و صخره‌های مشهور سیرن که در ادیسه ذکر شده‌اند هم در این مکان هستند.

• پیتانه، ازمیر

سمورنا، ازمیر

به ازمیر «مروارید دریای اژه» گفته می‌شود و در واقع، شهر مدرن ازمیر امروزی که قبلاً سمورنا نام داشت همواره از نظر سیاسی و فرهنگی شهر مهمی بوده است. با توجه به کاوش‌های باستان‌شناسی انجام‌شده در یشیلووا هایوک در بورنووا، قدمت این منطقه به هزاره سوم پیش از میلاد برمی‌گردد و این شهر یکی از قدیمی‌ترین شهرهای متعلق به «پیمان ایونی» بود. سمورنا مفتخر به این بوده که هومر در آن سکونت داشته است. در طول عصر رومی، سمورنا بر سر عنوان «اولین شهر آسیا» با پرگامون و اِفِسوس رقابت داشت. با کاوش‌های باستان‌شناسی در بایراکلی مشخص شد که اینجا یکی از اولین سکونت‌گاه‌های ایونی در منطقه اژه بود. حتی شهر مدرن ازمیر نیز درست در این شهر باستانی قرار دارد، منطقه آگورا و موزه ازمیر چیزهای دیدنی زیادی به گردشگران دوران مدرن عرضه می‌کنند. کادیفه قلعه نیز یکی از بخش‌های مهم شهر است که چشم‌انداز فوق‌العاده‌ای از خلیج دارد. سمورنا یکی از شهرهایی بود که یوحنا در نامه‌هایش به آن اشاره کرد و از این رو یکی از 7 کلیسای مکاشفه یوحنا است.

• تِمنوس، ازمیر

تئوس، ازمیر

در 55 کیلومتری غرب، جنوب غربی اِزمیر، نزدیک شهر تفریحی زیبای سیگاچیک قرار دارد. این شهر در سال ‎1050-1000 پیش از میلاد بنا نهاده شد و به‌گفته هرودوت یکی از 12 شهر ایونی بود. اینجا با نام شهر دیونیسوس، خدای شراب (باکوس، در جهان رومی) نیز شناخته می‌شود. تئوس همچنین شهری بود که اولین گیلد (انجمن) بازیکنان در تاریخ تشکیل شد. می‌توان از معبد مشهور دیونیسوس، تئاتر، آگورا، دیوارهای شهر، بازمانده‌های بندر، بولئوتریون و ژیمنازیوم بازدید کرد.

• آتودا، دنیزلی
• بیجه‌سلطان، دنیزلی

هیراپولیس، دنیزلی (پاموک‌کاله)

هیراپولیس، «شهر مقدس»، در 25 کیلومتری شمال شهر مدرن دنیزلی، در شهر مدرن و عارضه طبیعی پاموک‌کاله، قلعه کتان، واقع شده است. آب‌های مملو از کلسیت، که از صخره‌ای تقریباً 200 متر بالاتر از دشت چوروک‌سو در فصل بهار سرچشمه می‌گیرند منظره‌ای خیالی ایجاد کرده‌اند که از جنگل‌های حاوی مواد معدنی، آبشارهای سنگ‌شده و مجموعه‌ای از حوضچه‌های پلکانی تشکیل شده و نام «قلعه کتان» به آن داده شده است. اینجا منظره خارق‌العاده‌ای برای گردشگران مجاور شهر هیراپولیس است، شهری متعلق به عصر هِلِنیستی و دارای چشمه‌های آبگرم که به‌دست پادشاه سلسله اتالیه شهر پِرگامون در پایان قرن دوم پیش از میلاد، در محل قرار داشتن فرقه‌ای باستانی ساخته شد. هیراپولیس شکوفا شد و در قرن‌های دوم و سوم عصر حاضر به اوج اهمیت خود رسید. بقایای آن دوران شامل حمام‌ها، ویرانه‌های معبد، یک طاق یادبود، یک نیمفیوم، یک شهر مردگان و یک تئاتر است. پس از اینکه امپراتور کنستانتین دین مسیحیت را پذیرفت و قسطنطنیه را در سال 330 پس از میلاد به‌عنوان «رم جدید» بنیان نهاد، این شهر به ناحیه تحت سرپرستی اسقف تبدیل شد. به‌عنوان محل شهادت سنت‌فیلیپ در سال 80 پس از میلاد

• هوناز، دنیزلی

لائودیسیا در لایکوس، دنیزلی (لائودیکیا)

لائودیسیا در 7 کیلومتری دنیزلی و در نزدیکی جاده اصلی منتهی به پاموک‌کاله واقع شده است. به‌لطف کاوش‌های باستان‌شناسی اخیر در ترکیه، این شهر باستانی که روزگاری زیر آوار دفن شده بود اکنون همچون یک شهر باستانی تازه‌ساخت است، چرا که تقریباً تمام شهر حفاری و بازسازی شده است. لائودیسیا در رودخانه لایکوس در محل تلاقی مسیرهای مهم تجاری است، شهری شکوفا که شهرت آن به‌خاطر پشم سیاه، خدمات بانکداری و دستاوردهای پزشکی است. در دوران باستان متأخر، جامعه یهودی بزرگ و گردهمایی‌های مذهبی قابل توجه مسیحیان در آنجا وجود داشت. یوحنا در کتاب مکاشفه‌اش لائودیسیا را به‌عنوان یکی از هفت کلیسای آسیا نام برده است. این شهر عظیم دارای خیابان‌هایی با ستون‌های ردیفی، تئاتر، معابد، بولئوتریون، حمام‌ها، استادیوم، چشمه‌ها و چندین کلیسا است و بازدیدکنندگان باید حداقل 4 تا 5 ساعت صرف بازدید از این شهر عظیم کنند.

• تابای، دنیزلی
• تریپولیس در میاندر، دنیزلی
• پپوزا، عشاق
• تیمیون، عشاق

آیزانوی، کوتاهیه

آیزانوی در حدود 60 کیلومتری غرب شهر مدرن کوتاهیه قرار دارد و در تمام طول سال به‌راحتی در دسترس است. این شهر یکی از مهم‌ترین شهرهای باستانی منطقه فریگیه است و در اوایل عصر برنز بین سال‌های 3000 تا 2500 پیش از میلاد مسکونی بود. این شهر به‌ویژه از عصر هِلِنیستی به بعد تبدیل به کلان‌شهر این منطقه شد. آیین پرستش اصلی این شهر الهه مخصوص آناتولیایی، «مِتَر ستیونِه‌نِه» بود که با نام کیبلی نیز شناخته می‌شود. این معبد بزرگ در آیزانوی همچنان پابرجاست و ارتفاع آن، به‌ویژه در قسمت شرقی، تقریباً در همان حد اصلی مانده است. تالار زیرزمینی سازه منحصربه‌فردی با معماری معبد رومی است و به احتمال زیاد با پرستش دوگانه زئوس و کیبلی مرتبط است. تنها نمونه مجموعه تئاتر-استادیوم را نیز می‌توان در آیزانوی دید. پل‌های باستانی که همچنان پابرجا هستند حمل‌ونقل از روی رود پانکلاس را حتی تا همین اواخر فراهم می‌کردند. دو حمام بزرگ وجود دارند و سنگ قبرهای جالبی در سراسر شهر پراکنده شده‌اند.

آموران، افیون - افامیا، فریگیه، افیون - سلائینی، افیون - دوکیمیون، افیون

دره فریگیایی (Equinox)

دره فریگیایی مثلث عظیمی بین افیون، کوتاهیه و اسکی‌شهر، و سرشار از بناهای یادبود منحصربه‌فرد و شگفت‌انگیز متعلق به دوره فریگیایی، قرن‌های 9 الی 8 پیش از میلاد است. در سال‌های اخیر، یک مسیر پیاده‌روی نیز در این منطقه مشخص شده است و می‌توان حداقل یک هفته را صرف پیاده‌روی در این چشم‌انداز زیبا کرد. در غیر این‌صورت، استفاده از وسایل نقلیه خصوصی در این منطقه ضروری است، زیرا حمل‌ونقل عمومی در آن وجود ندارد. مناطق دره گوینوس، آیازین، دوئر و دریاچه امره پر از معابد و مقبره‌های سنگی فریگیایی هستند. اینها سازه‌های منحصربه‌فردی هستند و موارد مشابهشان را نمی‌توان در یونان یا هیچ منطقه دیگری یافت. پرستشگاه یازیلیکایا در فضای باز یا شهر میداس، حاوی برخی از قابل‌توجه‌ترین یادمان‌های سنگی است.