مکان‌های تاریخی مرمره
ترکیه
- آپامیا مورلیا، بورسا
- آپولونیا در رینداکوم، بورسا
- کیوس، بورسا
- گرمانیکوپولیس، بورسا
- اورستیاس، ادرنه
اسکندریه ترواس در اودون ایسکیله‌سی، روستای دالیان، 55 کیلومتری جنوب چناق‌قلعه قرار دارد. فرابرهای (قایق‌ها یا کشتی‌های مسافربری) تِنِدوس (بوزجه‌آدا) از اینجا نیز حرکت می‌کنند و دسترسی به آنها آسان است. این شهر همچنین شهر بندری باستانی در ترود بود که به‌دست آنتیگونوس یکم مُنُفتالموس، یکی از سرداران اسکندر کبیر بنیان نهاده شد، او نام این شهر را آنتیگونیا نامید. پس از مرگ آنتیگونوس، فرمانده مقدونی دیگری به اسم لوسیماخوس نام آن را به‌افتخار اسکندر کبیر، به اسکندریه تغییر داد. به‌خاطر اینکه در آن روزها شهرهای زیادی با نام اسکندریه وجود داشت، به این اسکندریهٔ به‌خصوص، نام «ترواس» که برگرفته از «ترود» بود داده شد. امروز بازدیدکنندگان این شهر از دیدن حمام، پنج اودئون، تئاتر، ژیمنازیوم، شهر مردگان، نیمفیوم و استادیومی که اخیراً کشف شده است و قدمتش به 100 سال پیش از میلاد برمی‌گردد لذت می‌برند. قنات امپراتور تراژان در بخش شرقی شهر واقع شده است.
آسوس شاید یکی از خوش‌منظره‌ترین و باشکوه‌ترین شهرهای باستانی ترکیه باشد. محل قرارگیری و نمای این شهر رو به جزیره لسبوس در دریای اژه، بازدید از آن را فوق‌العاده سرگرم‌کننده می‌کند. این شهر باستانی روی یک تپه سنگی ، در محدوده دهکده مدرن بهرام‌کاله ترکیه واقع شده است. شواهد باستان‌شناختی نشان می‌دهد که این منطقه از زمان عصر برنز مسکونی بوده و «ss» نام آن (Assos) حاکی از آناتولیایی بودن ریشه این شهر است. قرن چهارم پیش از میلاد دوره شکوفایی فوق‌العاده آسوس بود؛ زمانی‌که هِرمیاس، شاگرد افلاطون، بر این شهر و همچنین بقیه مناطق شبه‌جزیره ترود حکومت می‌کرد. در سال 348 پیش از میلاد ارسطو به آسوس آمد و یک مدرسه فلسفی تأسیس کرد و به‌مدت سه سال در آنجا آموزش داد. از این شهر می‌توان در دو بخش بازدید کرد، آکروپولیس و قسمت پایینی شهر. آکروپولیس میزبان قدیمی‌ترین معبد دوریک در آناتولی، معبد آتن، دیوارهای استحکامات و یک مسجد ترکی متعلق به دوره اولیه است. می‌توانید مسیر رو به قسمت پایین شهر را پی بگیرید و از آگورا، بولئوتریون و ژیمنازیوم بازدید کنید و از چشم‌انداز فوق‌العاده لسبوس از تئاتر لذت ببرید. هنگام بازدید از آسوس باید در بندرگاه نفسی تازه کنید، جایی که چندین هتل و رستوران در ساختمان‌های قدیمی گمرک وجود دارند.
- کاردیا، چناق‌قلعه
- سِبرین، چناق‌قلعه
- لامپونیا، چناق‌قلعه
- لیمنای یا لیمنی، چناق‌قلعه
- لیزیماکیا، چناق‌قلعه
- مارپِسوس، چناق‌قلعه
- نئاندریا، چناق‌قلعه
- سِستوس، چناق‌قلعه
- سیجیون، چناق‌قلعه
- اسکِپسیس، چناق‌قلعه
پاریون، چناق‌قلعه
پاریون در روستای کِمِر، حدوداً 90 کیلومتری شرق چناق‌قلعه قرار دارد. نام این شهر، که گمان می‌رود حول‌وحوش 709 سال پیش از میلاد ساخته شده باشد، از نام پاریس شاهزاده تروآیی برگرفته شده است. این فرضیه منجر به این واقعیت می‌شود که پاریس در این شعر تعلیم دید و متقابلاً نام «پاریون» یعنی «شهر پاریس» را به آن داد، این شهر در طول عصر رومی شکوفا شد، تئاتر، اودئون و حمام‌های این شهر شواهد محکم این مسئله هستند. پاریون از آغاز قرن پنجم عصر حاضر بدل به شهری شد که مسیحیان در آن ساکن بودند و به‌دلیل وجود کشیش‌های متعددی که به آنجا اعزام می‌شدند به‌عنوان یکی از مهم‌ترین مراکز اسقف‌نشین عصر بیزانس شناخته می‌شود. یکی از جزئیات مهم درباره دوران مسیحیت در این شهر این است که در زمان امپراتور کنستانتین پورفیروژنتوس در قرن دهم عصر حاضر، این شهر به مرکز استقرار اسقف اعظم امپراتوری تبدیل شد.
تروآ (حصارلیک)، چناق‌قلعه (ترویا)
تروآ، یا آن‌گونه که در ایلیاد ذکر شده است ترویا، در ورودی داردانل، 30 کیلومتری غرب چناق‌قلعه قرار دارد. این تنگه در طول تاریخ همواره مهم بوده و همچنین محل وقوع افسانه هرو و لیاندر عاشق و معشوق اساطیری است. در سال 480 پیش از میلاد، سپاه ایرانی خشایارشا یکم با زدن پل‌های موقت با قایق، از این تنگه گذر کرد و اسکندر کبیر همین کار را در سال 334 پیش از میلاد در لشکرکشی‌اش به ایران تکرار کرد. این تنگه به‌عنوان دروازه ورود به استانبول و دریای سیاه از دریای مدیترانه، همواره اهمیت راهبردی و اقتصادی فوق‌العاده‌ای داشته است. کاوش‌های باستان‌شناسی مشخص کرده است که این تنگه نه لایه متوالی اصلی دارد که نمایانگر نه دوره زمانی است و لایه دیگری به‌تازگی در سال 2019 کشف شد که مشخص کرد قدمت ترویا به 3600 سال پیش از میلاد برمی‌گردد. تروآی هفتم، که در حدود قرن 13 پیش از میلاد با آتش‌سوزی از بین رفت، احتمالاً شهر پادشاه پریاموس است که در ایلیاد هومر توصیف شده است. هومر تروآ را در داستان‌های شاه پریام، هکتور، پاریس و هلن زیباروی جاودانه کرد. یک اسب تروآی چوبی نمادین یادآور آن جنگ افسانه‌ای است. کاوش‌های باستان‌شناسی اخیر هیچ تردیدی به جا نگذاشته است از اینکه ترویا شهری در منطقه آناتولی بود، کشف تپه‌ای تاریخی متعلق به عصر مس در داردانل این شکاف تاریخی را پر کرد، کشف مهری به زبان لووی ارتباط این شهر با لوویان‌ها را اثبات کرد. متونی به زبان هیتی را که درباره پیمانی بین هیتی‌ها و الکساندو شاهزاده ویلوشا است، به‌راحتی می‌توان نشانی از پیمان بین ویلوشا و ایلیوس دانست و الکساندو نام دیگر پاریس بود. در عصر برنز، ترویای یونان ویلوشا / تائوریسا نام داشت. همچنین به‌واسطه آینیاس، به‌طور موثقی می‌توان ادعا کرد که اصل‌ونسب امپراتوری روم به ترویا برمی‌گردد. امروزه، دیوارهای شهر ترویای ششم به‌عنوان یادآوری برای شهر هومری بزرگی که در مقابل یونانیان مقاومت کرد پابرجا مانده است. معبد آتنا، کاخ‌های مگارون ترویای دوم، کاخ پریاموس متعلق به ترویای ششم، پرستشگاه دِمِتِر، اودئون و بولئوتریون متعلق به عصر روم، همچنان با وضعیت نسبتاً خوبی وجود دارند. موزه جدید در ترویا میزبان اشیاء باارزش زیادی متعلق به این محل است که بسیاری از آنها گنجینه‌های ترویا هستند. امید می‌رود گنجینه‌هایی که به‌دست هاینریش شلیمان مشهور از اینجا خارج شد نیز به‌زودی به خانه برگردند.
کالسدون (خلقیدون - قاضی‌کوی)، استانبول
اخیراً در کالسدون، نام باستانی منطقه قاضی‌کوی استانبول، در حول‌وحوش ایستگاه راه‌آهن معروف حیدرپاشا کاوش‌هایی انجام شده است، باستان‌شناسان گنجینه‌هایی از ویرانه‌های باستانی را از زیر خاک بیرون آوردند که شامل مقبره‌ها، دست‌ساخته‌ها و حمام بود که همگی حاکی از گذشته غنی شهر باستانی خلقیدون هستند که «سرزمین نابینایان» نیز نامیده می‌شود. وقتی بیزاس با پیشگوی ملازمش به این منطقه رسید، پیشگو به او گفت که شهرش را در سرزمین نابینایان بنا کند. او با دیدن مزیت‌های راهبردی فوق‌العاده «شاخ طلایی» با خود فکر کرد که مردم کالسدون باید نابینا بوده باشند که در این منطقه ساکن نشده و در سوی دیگر ساکن شده‌اند. در حفاری‌های انجام‌شده برای ساخت مترو، بازمانده‌های تاریخی کشف شد. کاوش‌هایی از سال 2018 به‌دست «وزارت فرهنگ و گردشگری ترکیه» و «موزه‌های باستان‌شناسی استانبول» آغاز شده و با بیشترین دقت در دو سال اخیر ادامه داشته است. در این کاوش‌ها سازه‌هایی تاریخی از اعصار کلاسیک، هِلِنیستی، روم، بیزانس و عثمانی کشف شده و نوری بر ریشه‌های عمیق ترکیه، این گهواره تمدن‌ها، تابانده شده است.
- دروسی‌پارا، قُرُقْلَرایلی
- نیکومدیا (پایتخت بیتینیا)، قوجاایلی
- آپروس، تکیرداغ
- چاراکس، یالووا
